Op de dag van een stevig debat in de tweede kamer over het zieke, of zeg maar beter verrotte stelsel van jeugdzorg waag ik mij aan deze uitspraak. Ik kan mij voorstellen dat deze tegen het zere been is, misschien ben je gestart met lezen aan deze blog omdat deze uitspraak je boos heeft gemaakt. Of misschien wel nieuwsgierig! Laat ik je in elk geval beloven dat ik in deze blog zal gaan nuanceren wat ik er daadwerkelijk mee bedoel te zeggen. Want laat 1 ding zeker zijn, waarschijnlijk lees je deze blog sowieso omdat je de zorg voor onze kwetsbare kinderen en jongeren een warm hart toedraagt, en op dat vlak kunnen we elkaar in elk geval de hand schudden.
Maar het praten over financiële injecties in dit systeem, dat maakt mij bang. Bang dat we vanuit dat moment gewoon weer verder gaan hobbelen waar we gebleven waren. Er zijn namelijk in het hele proces van decentralisatie een aantal hele gekke dingen gebeurd.
Het was zo mooi, zorg en ondersteuning dichtbij de leefwereld van de kinderen, jongeren en hun gezinnen. Op die manier kan er beter geluisterd worden, en pas specialisme ingezet worden als dat echt nodig is en het dan ook gewoon doen!
Wat zo gek is geweest aan dit hele proces, is dat we vanuit de bril van de systeemwereld deze aansluiting in de leefwereld zijn gaan vormgeven. Zonder enige scholing, zonder enig besef dat dit kennis en vaardigheden vraagt die de mensen die het moeten gaan uitvoeren simpelweg nooit ontvangen hebben in hun opleiding. Om er vervolgens al meteen vanuit te gaan dat ze dit varkentje wel even gingen wassen en op basis van die conclusie meteen even de financiering van de specialismen korten want die gingen toch niet meer zoveel nodig zijn.
Wat je vervolgens zag gebeuren was een wildgroei van gevestigde systemen in de wijk. Mooie kantoren, met strakke openingstijden, maar niemand die daadwerkelijk in die leefwereld van de wijk zat. De structuur van werken werd daardoor ook niet veranderd, met het gevolg dat binnen alle processen zodra de werker vanuit zijn eigen opgebouwde systeem geen antwoord op de hulpvraag meer dacht te hebben doorgeschakeld werd richting de specialismen. Als we daar ook nog even het sausje van de jeugdwet overheen gooien, wat is opgebouwd vanuit een verantwoordingskader is de specialistische tak langzaam maar zeker een Titanic geworden wat steeds meer overspoeld wordt en ondertussen steeds een stukje verder zinkt.
Het jammere is, dat als je het mij vraagt het hele gedachtegoed aan de voorkant klopt als een bus. Want als je vanuit oprechte, stevige verbinding vanuit die leefwereld om de kinderen, jongeren en gezinnen heen staat ga je andere dingen zien, andere dingen horen en is het helemaal niet zo utopisch om minder snel naar een specialisme te grijpen. Begrijp me niet verkeerd, waar een specialisme nodig is moet je geen seconde nadenken of je het wel of niet inzet. Dat nadenken gebeurt momenteel wel weer te vaak, omdat er vanuit tekorten op budgetten simpelweg het geld niet meer is om het in te zetten. De negatieve spiraal is ingezet en lijkt niet meer te stoppen.
Wat er mijns inziens gebeurt wanneer je een financiële injectie geeft aan dit hele systeem, is dat je voorbij gaat aan de volledige kern van het probleem. Onvoldoende zicht op wat werken in de leefwereld nu echt vraagt. Anders denken en anders doen in de jeugdzorg om daadwerkelijk tot dat doel te komen. Je gaat slechts een natte pleister op een wond plakken, die alleen nog maar meer zal gaan stinken.
Dus ja, dat is waarom ik op dit moment meer geld niet zie als een oplossing van het probleem. Dit wil niet zeggen dat ik vind dat het terecht is dat specialismen onderbetaald worden, geldkranen worden dichtgeknepen en er ondertussen gewoon geen fatsoenlijke zorg over is voor de kinderen en jongeren die dit echt nodig hebben. Het wil wel zeggen dat ik vind dat er heel kritisch gekeken moet worden naar de inhoud van werken binnen het stelsel en op basis van die conclusies goed bepalen waar het geld nu naartoe moet. Want zoals het nu gaat lekt het geld alle kanten op behalve de goede, dat gaan we niet oplossen met zomaar even een extra zak met geld.
Als je het mij vraagt is de conclusie dat we eerst moeten gaan begrijpen wat werken in de leefwereld betekent, vanuit dat kader mensen moeten gaan opleiden. Om vanuit daar goed te kijken hoeveel noodzaak tot extra geld er nu daadwerkelijk overblijft.
Dan durf ik ook nog te stellen, dat wanneer we dat proces nu eens eindelijk in durven gaan met zijn allen, de daadwerkelijk benodigde injectie weleens heel erg mee kon gaan vallen.
