Vaak geven collega’s in het werk aan dat ze worstelen in het werken met jongeren die zich schuldig maken aan (licht) crimineel gedrag. Met name het dealen van (soft)drugs is op dit moment onder jongeren een populaire aangelegenheid. De pakkans lijkt steeds minder te worden, het geld wat ermee verdient kan worden steeds meer. Het begint veelal als een fase, en het zijn slechts enkelen wat daadwerkelijk blijven hangen en een carrière in de georganiseerde misdaad tegemoet gaan. Het zijn de bindingen die het verschil maken welke jongere uiteindelijk de juiste keuzes weet te maken en welke jongere daadwerkelijk in het criminele circuit actief gaat blijven. Om te blijven sturen op die bindingen, is een aanpak nodig die zich richt op de lange termijn! Maar tegelijkertijd willen we natuurlijk dat het criminele gedrag zo snel mogelijk stopt. Dit vraag laveren van ons als professional tussen grenzen stellen en perspectief bieden optima forma!
Stop!
Waar het veelal mis dreigt te gaan is dat we geneigd zijn meteen in te zetten op het ombuigen van dit gedrag. Het kan niet, het mag niet, het is gevaarlijk dus moet het stoppen! Uiteraard ben ik het op inhoud hier volledig mee eens, maar tegelijkertijd is het een utopie om te denken dat een jongere alles wat hij ermee “wint” op te geven, gewoon omdat wij zeggen dat dit is wat hij moet doen. Het is dat gewin, waar een eerste sleutel ligt. Te snel gaan we uit van de financiële prikkel, maar vaak is het zoveel meer wat een jongere haalt uit zijn dealgedrag. Denk eens aan status, eigenwaarde, straatwaarde en zo zijn er nog veel meer redenen te bedenken waarom een jongere zich laat verleiden tot de wetten van de straat. Simpelweg doelen stellen waaraan deze jongere moet gaan voldoen om te stoppen met dealen gaat het verschil niet maken. Elk gedrag dient een doel, het is van belang aan te sluiten bij dat doel wil je überhaupt in staat zijn het gedrag te veranderen. Tegelijkertijd is het onmogelijk om volledig vrij van oordeel te blijven, aangezien het strafbare feiten betreft. Het vraagt dus voortdurend laveren tussen enerzijds een oprechte betrokken relatie aan te gaan met de jongere teneinde uit te vinden wat het doel is van zijn gedrag. Anderzijds duidelijk zijn over de grenzen van zijn gedrag, en hoe jij vanuit je professionele rol hiermee omgaat. Zelf ben ik altijd vanaf het eerste moment helder, ik ben ontzettend geïnteresseerd in wat je bezighoudt, waarom je dat doet om vanuit daar te kunnen zorgen dat je de juiste keuzes gaat maken. Maar ik zal niet schromen om je een handje hierbij te helpen, door een duidelijke grens te stellen wanneer je de grens van het toelaatbare overschrijdt. Het is juist deze duidelijkheid wat jongeren veiligheid lijkt te bieden in de omgang.
3 pijlers!
Dan komen we uit bij de 3 pijlers in het werken met deze jongeren en hun gezinnen! Het liefste zien we natuurlijk dat deze jongeren meteen opgeven wat ze hebben opgebouwd. Maar om uiteindelijk te komen tot langdurige gedragsverandering zal er een lange adem nodig zijn! Er zijn eigenlijk altijd 3 pijlers die als uitgangspunt moeten dienen in het herstellen van de balans in de thuissituatie. Vaak zie je dat men ofwel helemaal gefocust is op het herstellen van het gezag, anderzijds zie je vaak dat er teveel op verbinding wordt gezeten.
Verbinding
Vaak brengt afglijden richting criminaliteit een negatieve dynamiek in de thuissituatie met zich mee. Jongeren houden zich steeds minder aan de geldende regels, ouders zien de jongeren vaak letterlijk door hun vingers glippen en vanuit onmacht wordt er veelal geprobeerd grip terug te krijgen door te gaan focussen op het gezag. Wat echter ontstaat is dat jongeren nog meer richting de straat gedreven worden. Het (criminele) netwerk waarin ze zich veelal bevinden kent naast de activiteiten ook een grote mate van onderling begrip en loyaliteit. Hoe minder verbinding ze thuis ervaren, hoe meer men op zoek gaat naar deze verbinding op straat. Hoe moeilijk het ook is voor ouders om vanuit deze onmacht te gaan focussen op verbinding, zo belangrijk is juist deze verbinding om te zorgen dat de jongere op de lange termijn niet dieper afglijdt richting de zware criminaliteit.
Perspectief
Vaak betreft het jongeren die zijn vastgelopen in de maatschappij, van school naar school worden gestuurd en uiteindelijk steeds minder vertrouwen krijgen in een goede toekomst. Ze doen zich stoer voor, maar ondertussen maken ze zich hierom ontzettend veel zorgen. De keuze voor de handel op straat wordt dan ook veelal gemaakt als zijnde een keuze om nog iets van financiële zekerheid op te bouwen voor later. Daarnaast doet het afglijden in het domein onderwijs en arbeid ook veel met het zelfvertrouwen. Het is dan ook ontzettend belangrijk, dat ondanks dat je weet dat er aan de andere kant van de streep criminele activiteiten plaatsvinden onbevangen in te gaan zetten op perspectief. Zorg dat ze weer geloof krijgen in een toekomst buiten de criminaliteit en geef daarmee ook een stuk eigenwaarde terug. Ik zie de pijler van perspectief altijd als een soort van ouderwetse weegschaal in relatie tot de criminele ontwikkeling. Zorg dat het schaaltje van perspectief steeds zwaarder gevuld wordt zodat dit uiteindelijk op de lange termijn het overwicht op de criminele ontwikkeling gaat krijgen. Zorg dat ze weer iets hebben wat verloren kan worden.
Gezag
Ook dit is een hele belangrijke, door de ontwikkeling op straat gaat de jongere zich steeds meer profileren als een eigen volwassen individu. Het is een volwassen wereld waarin hij of zij zich ophoudt, maar dat betekent nog niet dat het een volwassene is. Het is belangrijk dat naast verbinding en perspectief het terug opbouwen van gezag loopt. Je moet het zien als communicerende vaten, het een kan niet zonder het ander. Vaak kom je ouders tegen die onmachtig zijn, het is belangrijk dat ze weer het zelfvertrouwen krijgen om de stap richting herstel van gezag te zetten. Hierin is actieve coaching in de eerste momenten ontzettend belangrijk, desnoods help je ze letterlijk door het eerste moment samen met hun deze stap te zetten. Dat kan gaan om bijvoorbeeld letterlijk de jongere op straat ophalen wanneer hij of zij niet thuis is op het moment dat afgesproken is dat men thuis zou zijn. Het gaat om heel praktisch maar tevens krachtig herstel van gezag. De jongere moet ondertussen dat hij steeds meer verbinding ervaart, groei ziet op het vlak van perspectief tevens weer gaan leren dat er grenzen zijn.
Wat helpt is om in contact met de ouders steeds opnieuw deze 3 pijlers erbij te halen, en vanuit die pijlers te communiceren welke interventies de komende weken ingezet gaan worden. Op deze manier blijft er focus voor alle drie de elementen en kunnen ze ook daadwerkelijk als communicerende vaten gaan werken.
Wil je meer verdieping hebben over het werken met jongeren en/of hun gezinnen waarbij (lichte) criminaliteit een rol speelt in de opvoeding, schrijf je dan nu nog in voor onze 1-daagse training op 13 oktober
Training Streetcare 13 oktober 2021 – KIM Streetwise Advies
Als je nog meer de diepte in wil met deze thematiek, meer kennis over de straatcultuur wilt ophalen, verdieping in de lifecourse criminology wilt krijgen. Maar ook wilt leren hoe je de veerkracht van het gezin kunt versterken om deze “lange adem” aanpak vorm te kunnen geven schrijf je dan nu nog in voor de Post-HBO opleiding Streetcare
Opleiding Streetcare – Zorg voor de jeugd van de toekomst (ponsacademie.nl)
